Fizyka.kopernik.mielec.pl - serwis fizyczny Tablica I.
Współczynnik tarcia

Wielkość Współczynnik
tarcia statycznego		 Współczynnik
tarcia kinetycznego
na
sucho		 smar.
olejem		 zwilż.
wodą		 na
sucho		 smar.
olejem		 zwilż.
wodą
Drewno o drewno0,650,20,70,2-0,40,04-0,160,25
Żeliwo o żeliwo-0,16-0,16-0,220,07-0,100,31
Stal o żeliwo lub brąz0,180,1-0,160,01-
Stal o stal0,150,11-0,150,01-
Brąz o brąz-0,11-0,200,060,1
Żeliwo o brąz---0,220,0750,31
Drewno o metal0,600,110,650,400,050,24
Skóra o metal0,600,250,620,250,120,36
Pas skórzany o żeliwo0,500,120,370,280,120,38
Lina konopna o drewno---0,33--
Lina stalowa o żeliwo---0,11-0,13--
Stal o lód0,02-0,03--0,015--
Drewno o śnieg---0,035--
Stal po piasku1,0--0,3--
Stal po żużlu1,2--0,7--


Tablica II.
Gęstość substancji

Substancja Gęstość d (kg/m3) Substancja Gęstość d (kg/m3) Substancja Gęstość d (kg/m3)
GazyCzyste metaleTworzywa sztuczne
Wodór0,0823Lit532Aerożele1-10
Hel0,164Potas860Styropian15-30
Metan0,657Sód970Pianka PCW100-300
Amoniak0,708Rubid1530Polipropylen900
Neon0,824Wapń1550Kauczuk920
Tlenek węgla1,145Magnez1740Polietylen (LD)920
Azot1,146Beryl1850Polietylen (HD)960
Powietrze1,185Cez1900Polistyren1040
Tlenek azotu1,228Glin2700Polioctan winylu1170
Tlen1,309Tytan4500Pleksi1190
Siarkowodór1,410Cyrkon6510Poliwęglany1200
Chlorowodór1,490Antymon6690Poliuretany1200
Argon1,635Cynk7140Bakelit1400
Dwutlenek węgla1,811Chrom7170PCW1420
Ozon1,964Cyna (biała)7280Aminoplasty1500
Dwutlenek siarki2,680Mangan7470Teflon2200
Chlor2,950Żelazo7870
Bromowodór3,339Kadm8650Drewno (wysuszone na powietrzu)
Krypton3,430Kobalt8900Balsa110-140
Jodowodór5,245Nikiel8910Korek220-350
Ksenon5,396Miedź8950Bambus300-400
Sześciofluorek siarki, SF65,971Bizmut9810Lipa320-590
Radon9,078Molibden10250Sosna370-700
Sześciofluorek wolframu, WF612,18Srebro10490Topola350-500
Ołów11340Świerk350-750
Skroplone gazyTal11860Jodła360-740
Wodór71Pallad11990Modrzew440-560
Hel126Rod12400Cedr490-570
Metan422Tantal16650Klon530-800
Etan546Uran19050Brzoza550-770
Propan585Wolfram19270Mahoń560-1060
Acetylen618Złoto19280Jesion570-940
Amoniak682Pluton19860Orzech600-800
Azot808Neptun20450Jabłoń660-840
Powietrze960Ren21000Buk680-970
Tlen1141Platyna21410Dąb690-1030
Neon1200Osm22570Wiśnia700-900
Argon1400Iryd22610Eukaliptus1060
Chlor1650Heban1110-1330
Krypton2160Stopy metali
Ksenon3000Elektron (stop Mg)1800Stałe niemetale
Magnal (Mg-Al)2500Fosfor biały1823
WodaDuraluminium2600-2900Siarka2070
Woda (0ºC)999,84Stopy tytanu4500Grafit2270
Woda (3,9834ºC)1000,00Żeliwo szare7100Krzem2328
Woda (5°C)999,97Żeliwo białe7700Bor2350
Woda (10°C)999,70Stal "typowa"7800Diament3510
Woda (15°C)999,10Inwar7900Selen4810
Woda (20°C)998,21Stal nierdzewna8100Jod4940
Woda (25°C)997,04Permendur8150German5323
Woda (30°C)995,65Nichrom8400Arsen5780
Woda (40°C)992,22Manganin8400Tellur6250
Woda (50°C)988,03Nikielina8800
Woda (60°C)983,22Monel8800Gęstość nasypowa
Woda (70°C)977,78Konstantan8880Świeży śnieg20-60
Woda (80°C)971,82Mosiądz8200-8950Siano70-280
Woda (90°C)965,35Brąz7500-9100Słoma75-230
Woda (100°C)958,40Stop lutowniczy9300Trociny150-250
Stop Wooda9700Śnieg zleżały140-500
Inne cieczeOłów akumulator.10900Torf suchy320-410
Heksan654,8Platynoiryd21620Koks350-700
Eter etylowy707,8Mąka400-500
Benzyna720Inne ciała stałeŻużel600-1000
Cykloheksan773,9Pumeks400-900Żyto700-750
Aceton785,0Papier600-1200Ziemniaki700-750
Etanol785,1Lód (0oC)916Cukier700-1200
Metanol786,6Wosk pszczeli960Węgiel kamienny800-900
Terpentyna860Tłuszcze920-960Sól kamienna1000-1200
Toluen862,3Stearyna1000Cement 1100-1400
Benzen873,7Smoła1020Piasek suchy1400-1800
Ropa naftowa900Bursztyn1050Glina 1500-2500
Olej słonecznikowy922Ciało ludzkie
(wartość średnia)		1050Piasek mokry1700-2000
Wódka czysta931Kalafonia1070Żwir1900-2000
Pirydyna977,9Guma1100-1200
Anilina1017,5Asfalt1100-1500Różne
Dioksan1026,9Węgiel kamienny1200-1500Przestrzeń międzygalaktyczna10-27
Mleko1030Cegła zwykła1400-2100Przestrzeń międzyplanetarna10-21
Kwas octowy1049,7Cukier (sacharoza)1590Warkocz komety10-16
Ciężka woda1104,4Beton1800-2300Jądro Ziemi13090
Glikol1109,7Kość słoniowa1900Wnętrze Słońca148000
Nitrobenzen1198,7Sól kamienna2170Jądro atomu1017
Dwusiarczek węgla, CS21256,6Porcelana2250-2500Gwiazdy neutronowedo 6·1018
Gliceryna1258,2Gips2300-2400Wszechświat po epoce inflacyjnej1070
Dichlorometan1316,8Szkło okienne2400-2700Gęstość Plancka5·1093
Nadtlenek wodoru1442,5Marmur2600-2800
Chloroform1479,9Kwarc2648
Czterochlorek węgla1584,2Granit2700-2800
Kwas siarkowy1830,5Korund3960
Bromoform2877,6Baryt4300-4700
Czterobromek węgla2930Biel ołowiana6700
Brom3101,7Cynober8100
Rtęć13534Minia8600-9200


Tablica III.
Gęstość substancji pod zwiększonym ciśnieniem

Substancja Gęstość (kg/m3) pod ciśnieniem
0,1 MPa 1,0 GPa 5 GPa 10 GPa 30 GPa 50 GPa 100 GPa 1000 GPa
Woda997,041199a1700b1800b2200b2600b--
Sód9701120147116572211240027009000
Glin27002736286030003420374043408000
Miedź895090109260953010420111101239016000
Molibden1025010290104301062011250118201300020000
Ołów1134011610126501340014500160001800036000
Dane dotyczą temperatury 25oC
a - pod ciśnieniem 0,8 GPa
b - lód

Tablica IV.
Punkty krytyczne substancji

Substancja pkryt (MPa) dkryt (kg/m3) Tkryt (K) zkryt Substancja pkryt (MPa) dkryt (kg/m3) Tkryt (K) zkryt
Hela0,2275705,190,302Heksan3,03234507,50,264
Wodór1,303133,20,156Aceton4,70272508,10,237
Azot3,4313126,20,290Metanol8,09271512,60,224
Powietrze3,77350132,40,284Etanol6,14275513,90,240
Tlenek węgla3,50301133,00,295Chloroform5,5498536,40,296
Tlen5,043436154,580,288Benzen4,90307562,20,246
Argon4,865535150,80,290Brom10,311845840,286
Metan4,592163190,560,285Toluen4,11288591,80,267
Ksenon5,841110289,730,287Ciężka woda21,88364644,20,224
Dwutlenek węgla7,38468304,20,274Woda22,06322647,20,229
Propan4,25217370,00,281Anilina5,30339698,90,250
CF2Cl24,12555385,00,281Jod1637826,2
Amoniak11,33235405,40,244Rtęć166,1417914600,657
Chlor7,70572417,20,275Lit68,910532000,171
Butan3,80228425,20,274Żelazo6000
Dwutlenek siarki7,884525430,60,269Złoto9500
Dwutlenek azotu10,131118431,40,116Wolfram12000
Eter etylowy3,64264466,70,263Ren20500

pkryt - ciśnienie krytyczne
dkryt - gęstość krytyczna
Tkryt - temperatura krytyczna
zkryt - współczynnik ściśliwości dla warunków krytycznych
a - diagram fazowy helu jest nietypowy

Tablica V.
Ciepło przemian fazowych

Substancja Topnienie Wrzenie
Aceton-96,535,7056,329,10
Acetylen-81,8a-83,8s21,3
Amoniak-77,45,98-33,423,35
Anilina-5,9810,56184,442,44
Antracen216,328,8340
Antymon630,6201590124
Argon-189,331,21-185,866,52
Arsen817a28a615s32
Azot-210,00,72-195,83,577
Azotan amonu169,75,86rozkł.
Azotan srebra20912,1300rr
Bar7277,11850180
Benzen5,539,83780,130,72
Beryl1287132500291
Bizmut271,4011,41564200
Bor2100513700512
Brom-7,2510,5759,530,0
Bromowodór-86,912,41-66,817,6
Butan-138,44,66-0,522,4
CCl4-23,03,27676,829,82
Cer8045,53470409
Cez28,52,0970567
Chlor-101,06,41-34,020,4
Chlorek potasu77126,321400152
Chlorek sodu80128,201413138
Chloroform-63,58,8061,229,24
Chlorowodór-114,22,0-85,116,2
Chrom1910212700338
Cyjanowodór-13,28,4125,725,2
Cykloheksan6,552,66580,7429,97
Cyna231,937,202610230
Cynk419,537,28907114,8
Cyrkon185914,64340558
Deuter-254,420,197-249,481,126
Dichlorometan-95,14,639,828,06
Dwutlenek krzemu17199,62230600
Dwutlenek siarki-75,54,32-10,0224,94
Dwutlenek toru3350904400750
Dwutlenek węgla-56,58a7,95-78,525,2
Europ8269,21439147
Etan-183,22,857-88,614,7
Etanol-114,55,02178,338,56
Eter etylowy-116,237,1934,526,52
Etylen-169,13,351-103,713,5
Fenol40,9111,6181,8247,3
Fluorowodór-83,573,9319,557,49
Fosfor biały44,150,659270,513,1
Gal29,765,562300256
German93937,02850334
Gliceryna18,188,4829073
Glikol-12,311,6197,357,03
Glin660,3210,72520284
Hafn2233264700569
Heksan-95,313,068,728,85
Hel-271,4ab0,0084-268,930,0837
Ind156,603,282080228
Iryd2443264550613
Izopren-146,04,8334,125,8
Jod113,615,6185,241,8
Jodowodór-50,842,87-35,419,8
Kadm321,16,476599,6
Kamfora178,86,82209
Kobalt149516,33100376
Krypton-157,21,48-153,49,05
Krzem141750,23280297
Ksenon-111,83,1-108,112,65
Kwas azotowy-41,610,583,935,5
Kwas mrówkowy8,312,7100,722,3
Kwas octowy16,6311,54117,923,70
Kwas siarkowy10,3510,7274r50,1
Kwas stearynowy69,3360r66
Lantan9206,23420413
Lit180,53,001340138
Lutet1655223300356
Magnez6508,51105128
Mangan124413,42060227
Metan-182,430,938-161,488,18
Metanol-97,73,17764,735,21
Miedź1084,613,02570307
Mocznik13515,1154rr
Molibden2620404700582
Naftalen80,319,0218,0
Neon-248,580,33-246,051,74
Nikiel145417,22920370
Niob2470314800662
Nitrobenzen5,8512,1211,055
Oktan-56,820,7125,734,6
Ołów327,54,8117564,77
Osm3045325030748
Ozon-192,52,09-111,915,19
Pallad1552182940353
Platyna1770204170510
Pluton6402,83300351
Potas63,72,3276576,6
Propan-187,62,52-42,218,8
Radon-712,9-6218
Ren3180345700716
Rod1960223760496
Rtęć-38,832,30356,959,11
Rubid39,92,1968870
Ruten2282264050600
Selen2195,4268529
Siarka119,61,70444,690,6
Siarkowodór-85,52,38-60,2818,7
Sód97,92,6088199
Srebro961,811,12155258
Stront7688,21381134
Tal3034,21460162
Tantal3022365530745
Tellur45017,798851
Tlen-218,780,44-182,966,82
Tlenek berylu2578864120490
Tlenek glinu2054111,42700490
Tlenek magnezu283077,53600544
Tlenek wapnia2630522850625
Tlenek węgla-205,020,839-191,56,04
Tor175013,84600540
Tryt-252,530,250-248,111,396
Tytan166915,13330410
Uran11358,73930417
Wanad1950233400445
Węglik boru2450105
Węglik hafnu39603085400
Węglik krzemu2700rr
Węglik tantalu39801545500
Węglik wolframu28706000
Woda0,006,0199,97440,66
Woda ciężka3,816,31101,4241,9
Wodór-259,320,117-252,880,904
Wolfram3420465700825
Złoto1064,212,82800342
Żelazo153813,82800400

T - temperatura przemiany
- entalpia przemiany (ciepło przemiany pod stałym ciśnieniem)
r - następuje rozkład
s - sublimacja
a - pod zwiększonym ciśnieniem
b - przy 3MPa

Tablica VI.
Temperatura topnienia w zależności od ciśnienia

Substancja a (°C/MPa) Temperatura topnienia (°C) pod ciśnieniem (w MPa)
0,1a 10 100 500 1000 3000 5000
Benzen0,2985,53932,5117190440
Bizmut-0,0357271,4271,1267,5252228250425
CCl40,405-23,0-19,015128192220
Chlorek sodu0,23880180382491010041285
Chlorobenzen0,189-45,6-44-282584,5222
Cyna0,026231,9232,1234245256299420
Dwutlenek węgla0,208-56,6-55-521,475,493,5
Etanol0,091-114,1-115-108-75-3882
Gal-0,02129,7629,62819850100
Glin0,064660,3661,0667692724852981
Hel0,301--269,8-258,4-234-212
Kwas octowy0,24716,61937,7119148,3
Ołów0,077327,5328,3335364398516612
Rtęć0,052-38,83-38,3-34-1312100190
Srebro0,049961,8961,3966985101011081206
Wapń0,1498428438579169851090
Węgiel0,1963762376437813860395843504742
Woda-0,07680,00-0,8-8,8-7,526135
Wodór0,296-259,3-256-239-198-160
Wolfram0,0783420342134263455342436403780
Żelazo0,031538153815411553156816281645

a - zmiana temperatury topnienia z ciśnieniem w pobliżu ciśnienia atmosferycznego

Tablica VII.
Ciepło właściwe substancji

Substancja cp (J/kgK) Substancja cp (J/kgK)
Ciała stałeCiecze
Tor113Rtęć139,5
Uran116Brom473,6
Bizmut122Chloroform974,2
Ołów128Kwas siarkowy1402
Złoto129,1Benzen1739
Wolfram132Olej lniany1840
Platyna133Kwas octowy2050
Minia (Pb3O4214,0Benzyna2100
Jod214,5Aceton2152
Cyna228Olej parafinowy2200
Srebro235,7Heksan2263
Miedź384,6Gliceryna2400
Cynk388,4Etanol2442
Baryt437Ciężka woda (D2O4209
Nikiel445Woda (0°C)4221,9
Żelazo449,1Woda (10°C)4193,0
Szkło "flint"490Woda (15°C)4185,5
Diament509Woda (20°C)4179,6
Magnetyt636Woda (25°C)4175,4
Azotek krzemu663Woda (50°C)4178,4
Granit670Woda (100°C)4212,3
Szkło okienne670
Krzem705Gazy
Siarka707,6Radon93,6
Grafit710,2Ksenon158,3
Szkło kwarcowe740Krypton248,0
Korund775Chlor478,5
Piasek800Argon520,3
Beton800Sześciofluorek siarki664,4
Szkło termometryczne840Chlorowodór799,2
Cegła850Dwutlenek węgla843,8
Sól kamienna864Tlen918,2
Kreda890Powietrze1008
Bazalt900Neon1030,0
Glin902,5Azot1039,6
Magnez1024Tlenek węgla1040
Bor1026Etylen1530
Polichlorek winylu1040Acetylen1694
Porcelana1080Etan1750
Styropian1200Para wodna (100°C)2044
Polistyren1220Amoniak2092
Glikoza1227Metan2225
Cukier (sacharoza)1247Hel5192,6
Naftalen1290Wodór14303
Pleksi1380
Tlenek berylu1438
Skóry1490
Drewno (dąb)1500
Papier1500
Guma1600
Asfalt1680
Polietylen1700
Korek1800
Beryl metaliczny1824
Lód (0°C)2097
Lit3582
Wodorek litu, LiH3642


Tablica VIII.
Ściśliwość wybranych substancji

Substancja Substancja Substancja
Gaz doskonały9869,2Niemetaliczne ciała stałeMetale
CieczeAdamantan0,243Beryl0,0088
Aceton1,24Chlorek sodu0,0427Bizmut0,0322
Anilina0,467Diament0,00185Cez0,50
Benzen0,968Gips0,025Cyna0,0182
Brom0,60Grafit0,030Cynk0,0144
Bromoform0,41Granit0,040Glin0,0133
Chloroform0,974Hel stały0,35Iryd0,0028
Cykloheksan1,18Jod0,12Kobalt0,0060
Czterochlorek węgla1,06Korund0,00317Magnez0,0284
Dwusiarczek węgla0,94Krzem0,0102Miedź0,0066
Etanol1,15Kwarc topiony0,0278Molibden0,0040
Eter dietylowy1,97Lód0,13Nikiel0,0056
Gliceryna0,24Neon stały1,0Ołów0,0236
Glikol etylowy0,372PCW0,182Platyna0,0036
Heksan1,67Pleksi0,196Potas0,327
Kwas octowy0,89Polietylen LD0,30Sód0,162
Metanol1,26Poliizopren (guma)0,50Srebro0,0090
Nitrobenzen0,503Polistyren0,20Tytan0,0092
Octan etylu1,07Siarka0,104Uran0,0102
Rtęć0,040Szkło "ciężki flint"0,017Wapń0,0548
Toluen0,93Topaz0,0061Wolfram0,0034
Woda0,452Węglik wolframu0,0016Złoto0,0060
Woda ciężka0,468Wodór stały5Żelazo0,0058


Tablica IX.
Parametry gazów rzeczywistych

Gaz Masa molowa (g/mol) Temperatura skraplania (°C) Gęstość w 25°C (kg/m3) Objętość molowa w war.norm. (dm3/mol) Parametry van der Waalsa
a (J·m3/mol2) b (10-5m3/mol)
Wodór2,016-252,880,082322,430,02482,66
Hel4,003-268,930,16422,420,003462,37
Metan16,043-161,480,65722,380,2284,28
Amoniak17,031-33,40,70822,050,4223,71
Para wodna18,01699,974--0,5543,05
Tlenek węgla28,010-191,51,14522,410,1513,98
Azot28,014-195,81,14622,400,1413,91
Tlen31,999-182,961,30922,390,1383,18
Siarkowodór34,082-60,281,41022,140,4494,29
Argon39,948-185,861,63522,390,1363,22
Dwutlenek węgla44,010-881,81122,260,3644,27
Ozon47,998-111,91,96422,390,3574,87
Dwutlenek siarki64,065-10,052,68021,900,6805,64
Chlor75,905-34,02,95022,020,6585,62
Ksenon131,29-108,15,39622,290,4255,10
Powietrze28,964-1921,18522,400,1363,65


Tablica X.
Napięcie powierzchniowe różnych cieczy

Ciecz Ciecz
Ciecze (oprócz wody)Woda
Aceton0,02268Woda (0°C)0,07564
Anilina0,04279Woda (10°C)0,07423
Benzen0,0282Woda (20°C)0,07275
Brom0,040Woda (25°C)0,07198
Bromoform0,0448Woda (50°C)0,06794
Ciężka woda0,0719Woda (70°C)0,06447
Chloroform0,0266Woda (100°C)0,05891
Cykloheksan0,0244Woda (150°C)0,0487
Dioksan0,0330Woda (300°C)0,0144
Etanol0,0220
Eter dietylowy0,0165Ciekłe sole i metale
Gliceryna0,0625Rtęć (0°C)0,4906
Kwas azotowy0,0412Rtęć (25°C)0,4855
Kwas octowy0,0269Sód (98°C)0,192
Kwas siarkowy0,06Glin (700°C)0,840
Metanol0,0221NaCl (908°C)0,106
Nitrobenzen0,0428KCl (908°C)0,088
Nitrometan0,0362Złoto (1130°C)1,102
Octan etylu0,0232Platyna (2000°C)1,82
n-Propanol0,0234
Toluen0,0278Granica faz woda/inna ciecz (w temp. 20°C)
Woda/rtęć0,375
Skroplone gazyWoda/benzen0,035
Ciekły azot (70K)0,01053Woda/heksan0,051
Ciekły azot (90K)0,0062Woda/eter0,0107
Ciekły hel (3K)0,000256Woda/oliwa0,020
Ciekły tlen (70K)0,0183
Ciekły wodór (20,4K)0,00191


Tablica XI.
Współczynniki dyfuzji w powietrzu w temperaturze 0°C

Układ Układ
Wodór6,34·10-51,750Tlenek węgla1,82·10-51,730
Hel6,2·10-51,729Tlen1,78·10-5
Dwutlenek węgla2,07·10-51,590Argon1,65·10-51,749
Para wodna2,05·10-52,072Etanol (pary)1,02·10-5
Metan1,86·10-51,747Benzen (pary)0,75·10-5

D0 - współczynnik dyfuzji w warunkach normalnych
- wykłądnik, pozwalający obliczyć D w innych temperaturach

Tablica XII.
Współczynniki dyfuzji w wybranych cieczach i ciałach stałych

Układ T (°C) D (·10-9m2/s) Układ T (°C) D (·10-9m2/s)
Dyfuzja w cieczachDyfuzja w ciałach stałychb
Tlen w wodzie252,5Cząsteczki wody w lodzie00,000007
Dwutlenek węgla w wodzie251,96Lit w krzemie250,0000000026
Woda w wodzie252,43Lit w krzemie2000,000030
Ciężka woda w wodzie252,0Lit w krzemie5000,014
Chlorek sodu w wodzie251,61Lit w krzemie13000,21
Etanol w wodzie251,24Bor w krzemie13000,0000020
Cukier w wodzie153,6Arsen w krzemie13000,00000015
Etanol w etanolu251,05Krzem w krzemie13000,00000014
Hemoglobina w wodzie200,069Wodór w szkle kwarcowym5000,85
Gliceryna w wodzie250,94Wodór w palladzie5009,2
Woda w glicerynie270,0083Cynk w miedzi3600,00083
Sód w rtęci250,9Cynk w miedzi8800,56
Złoto w rtęci250,85Złoto w srebrze8800,00096
Srebro w stopionym KNO33604,6Srebro w srebrze8800,00023
Neutrony w wodziea2536Neutrony w graficiea25210
Neutrony w ciężkiej wodziea25200Neutrony w berylua25120

a - zjawisko rozważane przy budowie reaktorów jądrowych
b - współczynnik dyfuzji rośnie ze wzrostem temperatury według wzoru:

gdzie: Eakt - energia aktywacji dyfuzji, R - stała gazowa, D0 - graniczna wartość współczynnika dyfuzji

Tablica XIII.
Lepkości wybranych gazów i cieczy

Substancja Substancja
Ciecze (oprócz wody)Gazy
Woda (0°C)1,793Argon0,0226
Woda (5°C)1,519Azot0,0177
Woda (10°C)1,307Chlor0,0135
Woda (15°C)1,1404Dwutlenek węgla0,0149
Woda (20°C)1,0021Hel0,0198
Woda (25°C)0,8905Krypton0,0254
Woda (30°C)0,7977Para wodna (100°C)0,0126
Woda (40°C)0,6532Powietrze (0°C)0,0171
Woda (50°C)0,5470Powietrze (20°C)0,0182
Woda (60°C)0,4665Powietrze (25°C)0,0185
Woda (80°C)0,3544Powietrze (4°C)0,0190
Woda (100°C)0,2818Powietrze (100°C)0,0219
Aceton0,3040Tlen0,0208
Benzen0,6028Wodór0,00885
Ciekły azot (70K)0,2039
Ciekły hel (3K)0,0385Inne
Nadciekły hel (2K)0Lód (0°C)1·1016
Etanol1,078Smoła (0°C)5·1013
Metanol0,5445Szkło (600°C)2,5·109
Gliceryna (-20°C)135000Szkło (1000°C)1·104
Gliceryna (0°C)12110Wosk (8°C)4,7·108
Gliceryna (25°C)945
Glikol16,1Lawa wulkaniczna (1100°C)
Oliwa z oliwek (20°C)84Bazaltowa102-104
Rtęć1,526Kwaśna105-109
Sód ciekły (98°C)0,690
Sód ciekły (250°C)0,387
10% roztworu cukru1,336
30% roztworu cukru3,187
50% roztworu cukru15,43
70% roztworu cukru481,6


Tablica XIV.
Właściwości sprężyste różnych substancji

Substancja Y (GPa) B (GPa) G (GPa) Substancja Y (GPa) B (GPa) G (GPa)
Substancje niemetaliczneSubstancje metaliczne
Azotek krzemu380---Beryl3081131470,048
Bambus33---Bizmut3331120,33
Beton20-40--0,2Cez1,820,70,35
Diament12005424800,25Chrom2501902200,31
Drewno dębowe ||10---Cyna4555180,33
Grafit (wisker)900---Cynk10869,4430,249
Granit3025120,30Fe80B20168140650,3
Guma0,0022,00,00060,49Glin7175,2260,345
Korund4003151560,28Iryd5203552200,28
Krzem11097,8420,313Kobalt200167780,32
Szkło kwarcowe7336310,165Lantan3725150,26
Lód (0°C)97,73,30,36Lit5,011,81,80,42
Nylon 663,35,11,140,45Magnez2534170,35
Pleksi3,25,11,140,40Miedź130138480,343
Polichlorek winylu3,55,51,230,42Molibden3202531200,31
Polietylen HD0,75,00,240,47Nikiel210180750,35
Polietylen LD0,23,30,0670,49Ołów1745,85,90,44
Polipropylen1,154,80,390,46Platyna160279650,36
Polistyren3,45,01,230,38Potas3,53,11,30,35
Skóra0,1---Sód8,96,23,50,26
Styropian0,05---Srebro74104270,367
Szkło "ciężki flint"8058230,27Tytan11010941,50,33
Teflon0,454,00,150,48Wanad140139500,36
Węglik wolframu5343202190,22Wolfram3703001450,28
Włókno Kevlar 49130---Złoto79165280,42
Włókno szklane90-20-30-Żelazo czyste220160850,293

Y - moduł sprężystości podłużnej
B - moduł sprężystości objętościowej
G - moduł skręcalności
- liczba Poissona

Tablica XV.
Twardość wybranych substancji w skali Brinella

Substancja Substancja
Czyste metale
Bar15Asfalt200
Beryl1000Azotek krzemu Si3N420000
Bizmut95Bor30000
Cez0,15Diament70000
Chrom1200Dwutlenek cyrkonu12000
Cyna50Fosfor biały6
Cynk330Grafit500
Cyrkon700Korund13000
German1800Krzem11000
Glin180Pleksi100
Kadm200Polichlorek winylu80
Lit10Polietylen (HD)20
Magnez350Polistyren140
Mangan1000Selen750
Miedź400Siarka200
Molibden2200Szkło5000
Nikiel850Szkło kwarcowe10000
Ołów40Węglik hafnu28000
Osm4000Węglik krzemu25000
Pallad400Węglik tantalu18000
Platyna300Węglik tytanu32000
Potas0,37Węglik wolframu20000
Ren2500Stopy metali
Rubid0,22Babbit (stop łożysk.)300
Sód0,3Brąz berylowy3800
Srebro250Brąz cynowy1500
Tytan1800Brąz fosforowy4000
Uran2200Duraluminium1300
Wanad700Mosiądz1500
Wapń170Stale specjalne13000
Wolfram2000Stal zwykła2000
Złoto180Stopy magnezu500
Żelazo (czyste)650Szkła metaliczne10000


Tablica XVI.
Wytrzymałość ciał stałych na rozciąganie

Substancja Substancja
MetaleWłókna
Beryl3002Azbestowe300-
Cyna1470Bambusowe350-
Cynk12312Bawełna (tkanina)7030
Glin6445Bawełniane4008
Kobalt2404Borowe30000,8
Magnez200-Grafitowe30001
Miedź20060Jedwabne45025
Molibden32025Karborundowe30000,4
Ołów1450Kevlar 4936002,5
Platyna14230Korundowe2000-
Sód10-Lniane6002,5
Srebro14045Nylonowe50025
Tytan25070Pajęczyna180-
Wolfram17152Polioctan celulozy70-
Złoto12040Szklane40004
Żelazo (czyste)25050Teflonowe9008
Cyrkoniowe (ZrO2)500-
Stopy metaliWełniane (grube)17030
Brąz berylowy1000<50Wełniane (cienkie)23040
Brąz cynowy45060Węglik boru2400-
Brąz fosforowy500<60Wiskozowe35013
Duraluminium50010Wiskozowe specj.70020
Elektron (MgA110)200-
Monel1200-Inne substancje niemetaliczne
Mosiądz200-Azotek krzemu500-
Stal zwykła40020Beton2-5-
Stale specjalne20005Diament1800-
Stopy magnezu25015Drewno (balsa) ||30-
Struny stalowe4200-Drewno (dąb) ||100-
Szkła metaliczne20005Drewno (dąb) 10-
Drewno (sosna) ||50-
Tworzywa sztuczneGuma naturalna20700
Nylon44100Guma syntetyczna10300
PCW552-40Jelita zwierzęce200-
Pleksi753-8Kość100-
Polietylen (HD)30300Krzem700-
Polietylen (LD)10100Lód (0°C)0,8-
Polipropylen30600Pas skórzany3050
Polistyren501,5Porcelana45-
Styropian0,3-Szkło30-70-
Teflon20300Szkło kwarcowe50-
Węglik krzemu400-
Wiskery (kryształy włosowe)Węglik wolframu1440-
AIN15000-
Grafitowy25000-
Korundowy40000-
Żelazowy13000-
SiC (karborund)35000-
Si3N415000-

Rm - wytrzymałość na rozciąganie
- względne wydłużenie w chwili zerwania

Tablica XVII.
Wytrzymałość ciał stałych na ściskanie

Substancja Rs (MPa) Substancja Rs (MPa) Substancja Rs (MPa)
Azotek krzemu Si3N43000Dwutlenek cyrkonu2100Pleksi4
Beton7-50Grunty piaszczysteb0,1-0,4Polietylen (HD)20-35
Bor/epoksyda2500Grunty skalistebdo 4Polipropylen100
Bor/magneza1200Korund2400Polistyren100
Diament17000Kość150Porcelana500
Drewno (dąb) ||50Lód (0°C)3Styropian1
Drewno (dąb) 10Mika250Szkło500
Drewno (sosna) ||40Mur ceglany1-5cSzkło kwarcowe1100
Drut stalowy/Ala1500Mur ceglany0,5-1dWęglik krzemu2000

a - materiały kompozytowe, drugi składnik stanowi matrycę, w której umieszczono włókna lub druty wykonane z pierwszego z wymienionych materiałów
b - dopuszczalne obciążenie gruntów budowlanych
c - z cegły pełnej
d - z cegły dziurawki

Tablica XVIII.
Rozszerzalność objętościowa gazów i cieczy

Substancja Substancja
Gazy (0°C)Inne ciecze
Gaz doskonałya36,61Cyna (300°C)1,06
Hel36,6Gal (100°C)1,21
Wodór36,6Kwas octowy1,2
Tlen36,7Rtęć1,81
Powietrze36,70Woda ciężka2,2
Azot36,73Gliceryna5,0
Argon36,8Kwas siarkowy5,5
Acetylen37,39Glikol etylenowy6,3
Para wodna (25°C)41,87Oleje roślinneok. 7
Para wodna (100°C)26,8Anilina8,6
Benzonitryl8,8
WodaBromoform9,1
Woda (-45°C)b-102,6Nafta10,4
Woda (-30°C)b-12,5Toluen10,9
Woda (-10°C)b-2,86Dioksan11,0
Woda (0°C)-0,69Etanol11,1
Woda (3,9834°C)c0,00Brom11,1
Woda (5°C)0,16Metanol12,0
Woda (10°C)0,88Benzen12,2
Woda (15°C)1,5Czterochlorek węgla12,2
Woda (20°C)2,07Chloroform12,5
Woda (25°C)2,57Kwas azotowy12,5
Woda (30°C)3,03Heksan13,6
Woda (40°C)3,85Dichlorometan13,7
Woda (50°C)4,48Aceton14,2
Woda (100°C)7,50Eter dietylowy16,2
Woda (150°C)d10,3Ciekły azot (70K)60,3
Woda (200°C)d13,6Ciekły hel (4K)1290
Woda (300°C)d31,4Ciekły hel (3K)615
Woda (374°C)de314Nadciekły hel (2K)-122
Nadciekły hel (1K)30,9
Ciekły hel 3 (3,2K)5800

a - współczynnik rozszerzalności gazu doskonałego dany jest wzorem: , dla p = const
b - woda przechłodzona
c - w maksimum gęstości
d - w stanie wrzenia pod zwiększonym ciśnieniem
e - w pobliżu punktu krytycznego

Tablica XIX.
Rozszerzalność liniowa ciał stałych

Substancjaa Substancjaa Substancjaa
Asfalt1,9Korund0,081cSiarka0,75
Azotek krzemu0,0033Kowar0,048dSól kamienna0,40
Beton0,08-0,14Kwarc ||0,08Srebro0,195
Brąz0,16-0,18Kwarc 0,14Stal (typowa)0,12e
Cyna0,220Lód (-80°C)0,39Stale specjalne0,10-0,16
Cynk0,283Lód (0°C)0,49Stop Fe3Pt-0,30
Diament0,0118Magnez0,248Stop lutowniczy0,25
Drewno (buk) ||0,026Marmur0,15Stopy aluminium0,20-0,25
Drewno (dąb) ||0,049Miedź0,162Styropian0,5
Drewno (dąb) 0,5Mosiądz0,18-0,21Superinwarb<0,001
Drewno (jesion) ||0,095Neon (27K)19,4Szkło Corning 9600-0,0001
Drewno (sosna) ||0,054Nylon 660,95Szkło kwarcowe0,045
Drewno (sosna) 0,34Ołów0,290Szkło ołowiane0,10
Ebonit0,8Papier0,1Szkło Pyrex0,032
Gips0,25Platyna0,090dSzkło (typowe)0,03-0,09
Glin0,224Pleksi0,8Tytan0,083
Glina0,08Pluton (470°C)-0,58Wolfram0,043
Granit0,083Polichlorek winylu1,0Wodór (13,96K)48,0
Inwarb0,015Polietylen1,5Wosk14,6
Kauczuk0,77Polistyren1,5Złoto0,142
Konstantan0,17Porcelana0,02-0,06Żeliwo0,07-0,11

a - znak || oznacza rozszerzalność wzdłuż osi głównej (wzdłuż włókien), - prostopadle do niej (w poprzek włókien)
b - stopy o bardzo małej rozszerzalności cieplnej i nietypowych właściwościach magnetycznych
c - średnia w zakresie temperatur 20-1000K
d - możliwość trwałego łączenia ze szkłem
e - możliwość trwałego łączenia z betonem (żelbet)

Tekst pochodzi z serwisu fizyka.kopernik.mielec.pl - Copyright © 2003-